Кыргыз Республикасынын ички иштер министринин орун басары,
милициянын генерал-майору
Урматтуу конференциянын катышуучулары, кадырлуу коноктор!
Бүгүн биз өзгөчө тарыхый мааниге ээ окуяны белгилеп жатабыз. Кыргыз элинин мамлекеттүүлүгүнүн пайдубалын түптөгөн Кара-Кыргыз автономиялуу облусунун түзүлгөндүгүнүн 100 жылдык мааракеси биздин элибиз үчүн зор окуя. Бул датанын мааниси кыргыз элинин эгемендүүлүккө умтулган узак жолун, эркиндикти жана көз карандысыздыкты кайра жаратуу аракеттерин айкын көрсөтөт.
1916-жылдагы улуттук-боштондук көтөрүлүшү кыргыз эли үчүн эң оор күндөрдөн болгон. Бул окуялардан кийин улуттун келечеги бүдөмүк болуп турган кезде, советтик бийлик шарттарында кыргыз мамлекеттүүлүгүн түзүү аракети башталган. Кыргызстандын көрүнүктүү инсандары Иманалы Айдарбеков, Абдыкерим Сыдыков, Абдыкадыр Орозбеков, Жусуп Абдрахманов, Ишеналы Арабаев жана Төрөкул Айтматов бул демилгелердин башында турушкан. Алар өз элинин келечеги үчүн чоң күрөш жүргүзүп, ошол мезгилде кыргыз автономиясынын түзүлүшүнө өбөлгө болгон иштерди башташкан.
1922-жылдан тарта бул инсандар Түркстан жана Бүткүл союздук деңгээлде көптөгөн съезддерге катышып, кыргыз элинин аймактык автономиясын түзүү маселесин көтөрүшкөн. Акыры, 1924-жылдын 14-октябрында Советтер союзунун Борбордук аткаруу комитети Кара-Кыргыз автономиялуу облусун түзүү тууралуу токтом кабыл алган. Бул чечим кыргыз мамлекеттүүлүгүнүн кайра жаралуусун расмий түрдө баштап берген маанилүү кадам болгон. Бул облус түзүлгөндөн кийин, кыргыз элинин улуттук биримдиги, аймактык жана экономикалык өнүгүү процесстери ыкчам жүрүп, элдин социалдык жана маданий консолидациясы күчөп, экономикалык жана социалдык өнүгүүдө жаңы барактар ачылган. Элибиздин тарыхый тагдырына чоң салым кошкон бул окуя биздин эгемендүүлүктүн жана мамлекеттүүлүктүн өнүгүү жолундагы негизги этаптарынын бири болгонун белгилеп кетүү зарыл.
Иманалы Айдарбеков жана анын замандаштары кыргыз мамлекеттүүлүгүнүн негизин түптөөдө зор роль ойногон. Айдарбеков автономиялык укукту коргоп, элдин келечегине иштесе, Абдыкерим Сыдыков кыргыз элинин социалдык жана маданий өнүгүүсүнө салым кошкон. Жусуп Абдрахманов автономияны түзүү жана анын экономикалык өнүгүүсүн камсыз кылуу боюнча маанилүү программаларды иштеп чыккан. Ишеналы Арабаев билим берүү жана маданиятты өнүктүрсө, Төрөкул Айтматов менен Абдыкадыр Орозбеков мамлекеттүүлүктү бекемдөөдө жана элдин саясий-экономикалык өсүшүнө салым кошушкан.
1924-жылы түптөлгөн автономия кыргыз элинин улуттук биримдигине өбөлгө түзүп, улуттун жаңы, жаркын келечегин калыптандырууда маанилүү орунду ээлеген. Кара-Кыргыз автономиялуу облусунун негизделиши кыргыз элинин өз алдынча өнүгүшүнө, социалдык жана маданий кайра жаралуусуна, жана эгемендүүлүккө карай жолун баштаган негизги учур болуп калды. Урматтуу бүгүнкү илимий-практикалык конференциянын катышуучулары! Ушул улуу тарыхты жана биздин улуу инсандарыбыздын баа жеткис эмгектерин унутпастан, биз ар дайым алардын мурастарын урматтап, өлкөбүздүн келечеги үчүн кызмат кылууну улантышыбыз керек.