Кыргыз Республикасынын Ички иштер министрлигинин милициянын генерал-майору Э.А. Алиев атындагы Академиясынын башчысынын орун басары, юридика илимдеринин доктору, доцент, милициянын полковниги
Урматтуу кесиптештер, урматтуу коноктор!
Эң оболу, Кара-Кыргыз автономиялуу облусунун түзүлгөндүгүнүн 100 жылдыгына арналган конференцияга катышканыңыздар үчүн ыраазычылык билдирүүгө уруксат этиңиздер. Бул окуя кыргыз элинин тарыхында улуттук мамлекеттүүлүктү калыптандыруу жана маданий кайра жаралуу процессинин башталышын белгилеген эң маанилүү этаптардын бири болуп калды.
1924-жылы автономия түзүлгөндө кыргыз эли өз тагдырын өзү чечүүгө жол издеп жүргөн. Бул кадам тарыхый татаал шарттарга карабастан улуттук өзгөчөлүгүбүздү, тилибизди, маданий салттарыбызды сактап калууга мүмкүндүк берди. Кара-Кыргыз автономиялуу областы улуттук эрктин жана эгемендикке умтулуунун символу болуп калды.
Бул тарыхый процессте чыгаан инсандар – Абдыкерим Сыдыков, Жусуп Абдрахманов, Ишеналы Арабаев, Иманалы Айдарбеков жана Абдыкадыр Орозбековдор өзгөчө роль ойногон. Алардын аракети улуттук автономияны камсыз кылууга, саясий жана маданий институттарды өнүктүрүүгө, кыргыз элинин укуктарын коргоого багытталган. Абдыкерим Сыдыков автономия түзүүнү жана өз тагдырын өзү чечүүнү активдүү жактаган жетекчилердин бири болгон. Жусуп Абдрахманов стратегиялык ойчул катары өзгөчөлөнүп, аймактын экономикасын өнүктүрүүгө салым кошкон реформаларды алдыга жылдырып келген. Иманалы Айдарбеков менен Абдыкадыр Орозбеков автономиянын саясий жактан чыңдалышына, алгачкы мамлекеттик институттардын түптөлүшүнө чоң салым кошушкан. Ал эми Ишеналы Арабаев агартуучу катары улуттук иденттүүлүктүн өнүгүшүндө негизги ролду ойногон билим берүү системасынын пайдубалын түптөгөн.
Автономияны түзүү кыргыздарга аймактын саясий турмушуна катышууга гана эмес, алардын маданий-агартуу системасын да активдүү өнүктүрүүгө мүмкүндүк берди. Бул процесс биз бүгүн көрүп жаткан заманбап мамлекеттин калыптанышына карай маанилүү кадам болду. Автономия өзүн-өзү башкарууга, улуттук институттарды түзүүгө жана маданият менен билим берүүнү өнүктүрүүгө укук берген. Бул окуя Кыргыз Республикасынын түзүлүшүнүн жана кыргыз элинин саясий турмушка өз алдынча катышуусунун жолундагы маанилүү этап болуп калды.
Автономияны түзүү тарыхы – эрдиктин, биримдиктин, саясий эрктин сабагы. Ошол оор жылдарда автономиялуу областты түзүү өз тагдырын өзү чечүү жана элдин укуктарын коргоо зарыл деп эсептеген көпчүлүктүн күч-аракетинин аркасында мүмкүн болду. Бул жолу бийлик институттарын куруунун жана кыргыз элинин маданий өнүгүүсүн камсыз кылуунун активдүү процессинин башталышы болду. Бүгүнкү конференция өткөнгө бир көз салуу эмес, тарыхтын сабактарын түшүнүү жана аларды заманбап чакырыктарды чечүү үчүн колдонуу мүмкүнчүлүгү. Бардык катышуучуларга Кыргызстандын тарыхый жолун, анын азыркы жана келечек үчүн маанисин түшүнүүнү бекемдөөгө жардам бере турган ийгиликтүү жана жемиштүү иштерди каалайм.